Zdecydowana większość, wiodących federacji pływackich ma rozbudowany krajowy system kwalifikacyjny. W celu lepszego zrozumienia zasad przedstawię system stosowany w Wielkiej Brytanii, dla 13 letniej zawodniczki na dystansie 400 metrów stylem zmiennym oraz dla 13 letniego zawodnika na dystansie 200 metrów stylem dowolnym.
Zawodami mistrzowskimi o najniższej randze są mistrzostwa okręgu. Czasy kwalifikacyjne mogą się w różnych okręgach i regionach znacznie różnić, jest to uzależnione od poziomu pływania w danym okręgu (regionie) pływackim.
Przykładowo w okręgu Middlesex, który obejmuje część miasta Londyn, czas kwalifikacyjny na dystansie 400 metrów stylem zmiennym dla zawodniczki wynosi 6:01.85 (basen 25m), a dla 13 letniego pływaka na dystansie 200 metrów stylem dowolnym 2:44.75 (basen 25m). Mistrzostwa okręgu zazwyczaj odbywają się w miesiącach styczeń – luty. Zawody są rozgrywane systemem eliminacji i finałów w każdym roczniku. W Wielkiej Brytanii, w większości zawodów serie eliminacyjne odbywają się bez podziału na kategorie wiekowe. Jedynie sesje finałowe odbywają się w podziale na poszczególne roczniki. Na mistrzostwach okręgu zawodnicy 10 i 11 letni oraz 17 lat i starsi rywalizują w jednej grupie wiekowej, pozostali zawodnicy startują w grupach wiekowych stworzonych przez pojedynczy rocznik.
Czasy kwalifikacyjne do przykładowych mistrzostw okręgi Middlesex można zobaczyć w poniższym linku:
https://www.middlesexswimming.com/reczzmcauk/eventform /52109_4c0f6252-0311-47c4- 816a-48538c191842.pdf
Kolejnymi mistrzostwami w Anglii są zawody regionalne na pływalni 25 metrowej, które odbywają się z reguły w listopadzie. W skład przedstawianego regionu South East wchodzi 9 okręgów. Związek angielski tworzy dwie grupy kwalifikacyjne na te zawody. Pierwsza grupa to zawodnicy 15-letni i młodsi, natomiast druga grupa to zawodnicy 16 – letni i starsi. Automatyczny czas kwalifikacyjny, na dystansie 400 metrów stylem zmiennym, zawodniczka uzyskiwała wynikiem 5:17.7 (basen 25m), a 13 letni pływak na dystansie 200 m stylem dowolnym wynikiem 2:04.0 (basen 25m). Zawody są organizowane systemem eliminacji i finałów, bez różnicowania na kategorie wiekowe. Najlepsze zawodniczki i zawodnicy w dwóch kategoriach wiekowych otrzymują medale. Zawody są przeznaczone bardziej dla zawodników starszych, młodzi zawodnicy rzadko uzyskują czasy kwalifikacyjne.
Czasy kwalifikacyjne znajdują się w poniższym linku:
https://www.southeastswimming.org/wp-content/uploads/2024/08/2024_sc_qts.v3.pdf
Najważniejszymi zawodami w sezonie zimowym dla pływaków są Zimowe Mistrzostwa Anglii na krótkiej pływalni, które odbyły się w ubiegłym roku, w dniach 11-14 grudnia. Federacja angielska nie rozgrywa mistrzostw rocznikowych zimą, a czasy kwalifikacyjne na Zimowe Mistrzostwa Anglii są tak skonstruowane, żeby predysponować starszych zawodników. Stworzone są trzy grupy kwalifikacyjne. Pierwsza przeznaczona jest dla zawodników 2005 i starszych, druga dla zawodników urodzonych w 2006/2007 roku, oraz trzecia dla zawodników 2008 i młodszych. Czas kwalifikacyjny na 400 metrów stylem zmiennym dla 13-letniej zawodniczki wynosił w 2024 roku 5:04.5 (basen 25m), natomiast dla 13- letniego pływaka na 200 metrów stylem dowolnym 1:58.0 (basen 25m). Zawody są organizowane systemem eliminacji i finałów. Finały rozgrywane w każdej z trzech grup wiekowych.
Czasy kwalifikacyjne w linku poniżej:
https://uk.gomotionapp.com/swtcsc/UserFiles/Image/QuickUpload/national-winter-championships- 2024—qualifying-times_025476.pdf
W sezonie letnim jednym z najważniejszych zawodów mistrzowskich dla młodocianych zawodników są letnie mistrzostwa regionu, które się odbywają zazwyczaj w kwietniu i w maju – na pływalni 50 metrowej. Zawody są rozgrywane systemem eliminacji i finałów w każdym roczniku, podobnie jak mistrzostwa okręgów. Zawodnicy 10-11 letni oraz 18- letni i starsi rywalizują w jednej grupie wiekowej, natomiast pozostali w poszczególnych rocznikach.
Automatyczną kwalifikację na 400 metrów stylem zmiennym 13-letnia zawodniczka w 2024 roku uzyskałaby wynikiem 5:47.1 (basen 50m), a 13-letni pływak na 200 stylem dowolnym wynikiem 2:15.8 (basen). Czasy kwalifikacyjne na rok 2024 (na 2025 jeszcze nie są ustalone).
Główne mistrzostwa Brytyjskiej Federacji, w której skład wchodzą federacje angielska, szkocka i walijska, odbywają się 15-20 kwietnia 2025 roku. Nie ma ograniczenia wiekowego. Czas kwalifikacyjny na 400m stylem zmiennym kobiet wynosi 5:10.80 (basen 50m), a mężczyzn na 200m stylem dowolnym wynikiem 1:55.3 (basen 50m). Zawody są rozgrywane systemem eliminacji i finałów – w tym, że w prawie każdej konkurencji są dwa finały seniorskie i jeden juniorski.
Sezon pływacki dla większości zawodników kończy się Letnimi Mistrzostwami grup wiekowych. Startować mogą pływacy w wieku 13 lat i starsi. Kwalifikacje na zawody uzyskuje się poprzez rankingi. W każdej konkurencji pływackiej, podczas okienka kwalifikacyjnego – od początku marca do połowy maja – pływacy walczą o jak najlepsze miejsce w rankingu brytyjskim. Po zakończeniu tego okresu najszybsze 24 osoby z rankingu w poszczególnej dyscyplinie i w swojej kategorii wiekowej są zapraszane do startu na letnich mistrzostwach Wielkiej Brytanii. Kolejne 20 osób są zapraszane na letnie mistrzostwa Anglii. Zawody są rozgrywane systemem eliminacji i finałów. Na mistrzostwach brytyjskich zawodnicy rywalizują w grupach wiekowych – 13-14 lat, 15 lat, 16 lat, 17 lat i 18 lat i starsi. Na mistrzostwach angielskich rywalizują w grupach wiekowych 13 lat, 14- 15lat, 16 lat, 17 lat i 18 lat i starsi. Letnie Mistrzostwa Wielkiej Brytanii odbędą się 20-26 lipca, a Letnie Mistrzostwa Anglii 29 lipca do 3 sierpnia. Część zawodników startuje na obu zawodach, w konkurencjach w których uzyskały kwalifikacje. W 2024 13 letnia zawodniczka uzyskałaby kwalifikacyje na mistrzostwa Wielkiej Brytanii z wynikiem 5:16.98 (24 czas z rankingu – basen 50m), a na mistrzostwa Anglii z czasem 5:22.33 (44 czas z rankingu – basen 50m). W przypadku 13 letniego pływaka uzyskałby kwalifikacje na mistrzostwa Wielkiej Brytanii z rezultatem 2:04.92 (24 czas z rankingu – basen 50m), a na mistrzostwa Anglii z czasem 2:06.64 (44 czas z rankingu – basen 50m).
Link do brytyjskiego rankingu – https://www.swimmingresults.org/12months/
Z takiego systemu wyrośli zawodnicy jak Adam Peaty, Duncon Scott, Freya Anderson i Anna Hopkin. Rekordziści świata, medaliści olimpijscy.
Brytyjski model organizacji zawodów mistrzowskich znacząco się różni od naszego systemu krajowego. W Wielkiej Brytanii większość zawodników nie kwalifikuje się na krajowe zawody mistrzowskie, brak jest centralnych zimowych mistrzostw dla młodych zawodników. Brytyjski model był przez szereg lat udoskonalany, żeby zarówno jak największa liczba dzieci trafiała na pływalnie, ale także najzdolniejsi mogli w pełni się rozwinąć. System ewidentnie działa dobrze.
Jak bardzo model organizacyjny zawodów w naszym kraju zmienił się na przestrzeni parunastu lat, żeby prawidłowo pobudzać rozwój młodych pływaków? Jak bardzo niesprzyjający jest system bez czasów kwalifikacyjnych oraz system oddzielnych zawodów mistrzowskich dla poszczególnych roczników?
Maciej Rakowski